| آموزش لحن دکلمه |
مشاوره رایگان فن بیان |
نقشه راه فن بیان |
|---|
.
.
غزل 4 حافظ با صبا به لطف بگو آن غزال رعنا را آغاز می شود. وزن غزل صبا به لطف بگو در بحر هزج به صورت مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن می باشد. در ادامه می توانید متن کامل غزل و همچنین معنی لغات و شرح و تفسیر ابیات را مشاهده کنید. شرح و تفسیر برگرفته از کتاب شرح سودی بوسنوی بر حافظ ترجمه دکتر عصمت ستارزاده می باشد. ضمنا می توانید از فایل pdf متن، معنی و تفسیر غزل استفاده کنید.
متن غزل 4 حافظ
صبا به لطف بگو آن غزالِ رعنا را
که سر به کوه و بیابان تو داده‌ای ما را
شکرفروش که عمرش دراز باد چرا
تَفَقُّدی نکند طوطیِ شکرخا را
غرورِ حسنت اجازت مگر نداد ای گل
که پرسشی نکنی عندلیبِ شیدا را
به خلق و لطف توان کرد صیدْ اهلِ نظر
به بند و دام نگیرند مرغِ دانا را
ندانم از چه سبب رنگِ آشنایی نیست
سَهی قدانِ سیه چشمِ ماه سیما را
چو با حبیب نشینی و باده پیمایی
به یاد دار محبّانِ بادپیما را
جز این قَدَر نَتَوان گفت در جمالِ تو عیب
که وضعِ مهر و وفا نیست رویِ زیبا را
در آسمان نه عجب گر به گفتۀ حافظ
سرودِ زهره به رقص آوَرَد مسیحا را
دکلمه غزل 4 حافظ
دکلمه غزل صبا به لطف بگو آن غزال رعنا را با صدای استاد حسین زند
شرح و تفسیر غزل 4 حافظ
صبا به لطف بگو آن غزالِ رعنا را
که سر به کوه و بیابان تو داده‌ای ما را
صبا: بادی که از سمت مشرق می وزد و پیام آور بین عاشق و معشوق است
لطف: نرمی و ملایمت
غزال:آهوبره که در حرکت و رفتار آمده باشد. یا آهوبره ٔ نوزاده تا که نیک دونده گردد
رعنا: زیبا . خوشگل . خوش قد و قامت
معنی بیت: صبا با لطف و ملایمت به آن غزال زیبا بگو که عشق تو ما را فرهاد و مجنون کرده است.
شکرفروش که عمرش دراز باد چرا
تَفَقُّدی نکند طوطیِ شکرخا را
شکرفروش: ترکیب وصفی است یعنی فروشنده شکر . مراد جانان است
عمرش دراز باد: جمله معترضه دعائیه است که در علم بدیع به آن حشو ملیح می گویند و به زیبایی جمله می افزاید
تَفَقُّدی: دلجویی، مهربانی، دلنوازی
شکرخا: مجازا به معنی شیرین گفتار است. مراد خود خواجه است.
معنی بیت: جانان که از دهانش شکر می ریزد و عمرش طولانی باشد چرا با طوطی چون من که شاعر فصیح و بلیغ و شیرین گفتاری هستم توجهی نمی کند و سراغی از ما نمی گیر.
غرورِ حسنت اجازت مگر نداد ای گل
که پرسشی نکنی عندلیبِ شیدا را
غرور: در لغت به معنای غفلت است. چون گول خوردن ناشی از غفلت است به همین دلیل به گول خوردن، غرور می گویند.
عندلیب:: بلبل
شیا: دیوانه، مجنون، عاشق
معنی بیت: ای جانان آیا زیبایی و حسنت مانع از آن شد که به عاشق بیچاره التفاتی نکرده و احوالی نمی پرسی.
به خلق و لطف توان کرد صیدْ اهلِ نظر
به بند و دام نگیرند مرغِ دانا را
اهل نظر:کنایه از اهل دل است وآنکه پیوسته نظر بخوبان دارد
معنی بیت: به محبوب مغرور نصیحت می کند که ای جانان، عشاقی که اهل نظرند به حسن خلق صید می شوند. بعنی با لطف و ملایمت، عبد و بنده و مملوک می شوند. مصرع دوم در مقام تعلیل است. یعنی صاحبنظران مانند مرغ زیرک اند و هرگز با دام تله و شکار نمی شوند. بلکه برای صید آنان مدارا و حسن التفات ضروری است.
ندانم از چه سبب رنگِ آشنایی نیست
سَهی قدانِ سیه چشمِ ماه سیما را
آشنایی: ی صفت نسبی است. اکسان روی یی است.
سهی قدان: دارنگان قامت موزون و متناسب
ماه سیما: زیبارویان
معنی بیت: نمی دانم چرا محبوب و معشوق چشم سیاه و زیبای ا با نشانه های عشق آشنایی ندارد و توجهی به ما ندارد
چو با حبیب نشینی و باده پیمایی
به یاد دار محبّانِ بادپیما را
حبیب: سرکشی . خودسری . استبداد. خودرائی . لجاج . یک دندگی
باده پیمایی: فعل مضارع است یعنی باده را وزن کنی. مراد یعنی شراب بخوری چون در مجلس شراب را با پیمانه تقسیم می کنند
محبان بادپیما: یعنی کسی که باد را اندازه می گیرد. مراد کار بیهوده کردن است. محبان بادپیما یعنی عشاقی که در وصل معشوق رنج بیهوده برده و سعی بی فایده کردند
معنی بیت: وقتی با جانان همنشینی و شراب می نوشی، عشاق محروم و مهجور از وصل را هم به خاطر بیاور و از آنان سخنی بگو شاید دل معشوق به رحم آید و توجهی کند
جز این قَدَر نَتَوان گفت در جمالِ تو عیب
که وضعِ مهر و وفا نیست رویِ زیبا را
وضع: اینجا به معنای قانون است
معنی بیت: جز این عیب که وفادار نیستی و جفاکاری، روی زیبایت هیچ نقصان دیگری ندارد
در آسمان نه عجب گر به گفتۀ حافظ
سرودِ زهره به رقص آوَرَد مسیحا را
زهره: ستاره ای است معروف که آن را ناهید خوانند. در عربی نام ناهید است. سیاره ای است که مطربه ٔ فلک است
معنی بیت: کلمات و اشعار دلاویز حافظ را که زهره در آسمان به آواز می خواند مگر عجب است که مسیح را هم به رقص درآورد.
نویسنده: دکتر زند
❤👏