| آموزش لحن دکلمه | مشاوره رایگان فن بیان | نقشه راه فن بیان |
|---|
.
.
غزل 5 حافظ با دل می رود ز دستم صاحبدلان خدا را آغاز می شود. وزن غزل دل می رود ز دستم ، مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) می باشد. در ادامه می توانید متن کامل غزل و همچنین معنی لغات و شرح و تفسیر ابیات را مشاهده کنید. در شرح و تفسیر از کتاب شرح سودی بوسنوی ، شرح حافظ دکتر خطیب رهبر، دکتر عبدالحسین جلالیان و شرح شوق دکتر حمیدیان بهره گرفته شده است. ضمنا می توانید از فایل pdf متن، معنی و تفسیر غزل استفاده کنید.
1- متن غزل
2- دکلمه غزل
3- شرح و تفسیر غزل
4- معنی غزل و لغات
دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا
باشد که بازبینیم دیدارِ آشنا را
نیکی به جایِ یاران فرصت شمار یارا
هاتِ الصَّبوحَ هُبّوا یا اَیّهَا السُّکارا
روزی تَفَقُّدی کن درویشِ بی‌نوا را
با دوستان مُرُوَّت با دشمنان مدارا
گر تو نمی‌پسندی تغییر کن قضا را
اَشْهی لَنا و اَحْلی مِنْ قُبْلَهِ الْعَذارا
کاین کیمیایِ هستی قارون کند گدا را
دلبر که در کفِ او موم است سنگِ خارا
تا بر تو عرضه دارد احوالِ مُلْکِ دارا
ساقی بده بشارت رندانِ پارسا را
ای شیخِ پاکدامنْ معذور دار ما را
دکلمه غزل دل می رود ز دستم صاحبدلان خدا را با صدای استاد حسین زند
دردا: الف حرف ندبه است مانند کلمات واویلا یا واحسرتا در عربی، دردا یعنی حیفا
خواهد شد: یعنی بالاخره این کار می شود
معنی بیت: همانطور که هیچ رازی تا ابد پنهان نمی ماند و فاش می شود ای صاحب دلان محض رضای خدا تدبیری کنید دل من هم دارد از دست می رود و رازهای پنهان را فاش می کند.
حاصل کلام از دل می رود ز دستم صاحبدلان خدا را این است که خدایا طاقتم طاق شده است. به لهجه تهرانی یعنی صبر و تحملم تمام شده است.
کشتی نشستگان: یعنی طایفه ای که در کشتی شان در دریا حرکت نمی کند. البته در نسخه قزوینی کشتی شکستگانیم ضبط شده است. به این معنی که کشتی دچار آسیب شده است و نگرانی شاعر را از اینکه ممکن است دیگر یار را نبیند نشان می دهد.
باد شُرطِه: باد موافق
معنی بیت: کشتی ما روی دریا متوقف شده و حرکت نمی کند. ای باد موافق بِوَز شاید دوباره بتوانیم روی یار را ببینیم.
مِهر: هم به معنای خورشید است و هم به معنای محبت. در اینجا به ایهام ذکر شده است
گردون: کنایه از آسمان است
افسانه: داستان و قصه دروغ
افسون: سحر و جادو که مدت کمی اثر دارد
معنی بیت: اینکه روزگار مدتی بر وفق مرادت می چرخد تماما مکر و حیله است و بی اعتبار و بی فایده است. پس ای یار به جای دلخوش کردن به روزگار، نیکی و خوبی در حق دوستان را فراموش مکن.
مُل: شراب
دوش: دیشب
هات: به من بده
الصبوح: شرابی است که اول صبح می نوشند و عیوق نام شرابی است که اول شب می خورند
هبوا: بیدار شوید . متنبه گردید
سکارا: سرخوشان . مستان . باده نوشان
معنی بیت: دیشب در مجلس باده گساری بلبل خوب نغمه سرایی کرد که بیدار شوید ای باده نوشان و شراب صبحگاهی را بنوشید
صاحب کرامت: شخص کریم و صاحب احسان و نیکوکاری . مراد جانان است (در این بیت ممکن است منظور از صاحب کرامت قوام الدین حسن باشد)
شکرانه: شکرانه صدقه ای است که وقتی انسان نمی تواند از عهده شکر آن نعمت برآید می دهد
تَفَقُّدی: رسیدگی به جحال کسی و خاطر او را به دست آوردن . دلجویی کردن
درویش بی نوا: مراد عاشق بیچاره است. (در این بیت ممکن است منظور از درویش بی نوا خود خواجه باشد)
معنی بیت: ای جانان من که صاحب کرامت و احسان هستی، به شکرانه سلامتی خودت از جمیع آفات و بلایا یک روز لااقل حال این عاشق بیچاره را بپرس.
گیتی: جهان
مروت: جوانمردی، انصاف، رحم
معنی بیت: کسی که با دشمنان به جوانمردی و با دوستان با مدارا و تحمل رفتار می کند در این جهان رنجی نمی برد.
گذر: عبور
قضا: حکم خداوند
معنی بیت: از ازل ما را جزو سعدا خلق نکردند که اسم مان به نیکی شهره شود. حال اگر تو این را نمی پسندی کم ازلی خداوند را تغییر بده.
تلخ وش: مراد شراب است
صوفی: عارف
ام الخبائث: مادر همه پلیدی ها
اشهی: لذیذتر
لنا: برای ما
احلی: شیرین تر
قُبْلَه: بوسه
العَذارا: دوشیزگان . دختران باکره
معنی بیت: شراب تلخی که عارفان آن را مادر همه بدی ها و پلیدی ها نامیده اند برای ما از بوسه دختران هم شیرین تر و لذیذتر است.
عیش: زندگی با خوشی و شادمانی
کیمیا: مایه خوشبختی . مکر و حیله . در باور قدما، ماده‌ای فرضی که به‌وسیلۀ آن می‌توان هر فلز پَست مانندِ مس را تبدیل به زر کرد؛ اکسیر.
قارون: شخص ثروتمندی که از نزدیکان حضرت موسی است.
معنی بیت: وقتی کسی شراب می نوشد در عالم مستی در عین تنگدستی و فقر خود را پادشاه عالم می پندارد.
سرکش: عاصی
موم: ماده ٔ زردرنگ و نرم و بسیار قابل جذب که آن را زنبور عسل حاصل می کند و به تازی شمع گویند. اسم فارسی شمع است
خارا: نوعی سنگ سخت سیاه رنگ که به آن گرانیت می گویند
معنی بیت: مطیع و منقاد دلبر شو و سرکشی و طغیان مکن. چرا که دلبری که سنگ سخت خارا در دستان او مانند موم نرم است تو را مانند شمع می سوزاند می گدازد. پس برای وصال جانان ملایمت و ملاطفت لازم است نه سرکشی و عصیان
آیینه سکندر:آیینه ای که بر سر مناره ای در شهر اسکندریه نصب کرده بودند تا کشتی های دشمن را از فاصله دور در آن ببینند. مراد دوربینی است.
جام می: منظور جام جم یا جام غیب نمای جمشید است
دارا: آخرین پادشاه هخامنشی که در مقابل اسکندر شکست خورد. منظور از احوال ملک دارا، عبرت آموزی از شکست دارا است.
معنی بیت: آنچه دل آدمی را مثل آیینه سکندر روشن می کند و به آن بصیرت می دهد جام می است. در جام می نگاه کن تا حوادث تاریخ برای تو روشن شود.
بشارت: مژده . نوید
پارسا: عابد
معنی بیت: شعر پارسی به روح آدمی جان تازه می بخشد. ای ساقی به عابدان و زاهدان و مرشدان مژده بده بیایند و ملازم خدمت شریف باشند و از شنیدن کلمات روح افزای آنان جانی تازه بگیرند
به خود نپوشید: به اختیار خود نپوشید
خرقه می آلود: لباسی که به می آلوده شده باشد
معنی بیت: ای شیخ عابد و زاهد، عذر و گناه ما بپذیر که من به اختیار خود شراب نوش و باده پرست نشدم
نویسنده: دکتر زند
نمونه سخنرانی درباره انسان خندان توسط دکتر زند در سری نشست های ماهانه آکادمی فن…
رویداد 6 آکادمی فن بیان در فرهنگسرای ارسباران در اردیبهشت ماه 1402 برگزار شده است.…
رویداد 5 مربوط به همایش آکادمی فن بیان در اسفند ماه 1401 در خانه شعر…
View Comments
صدای دلنشین و گیرا 😍👏
دل ل ل ل💖
در حلقۀ گُل و مُل ....👏💖