آکادمی فن بیان

غزل 48 حافظ با صوفی از پرتو می راز نهانی دانست آغاز می شود. وزن غزل صوفی از پرتو می ، فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) می باشد. در ادامه می توانید متن کامل غزل و همچنین معنی لغات و شرح و تفسیر ابیات را مشاهده کنید. شرح و تفسیر برگرفته از کتاب شرح سودی بوسنوی بر حافظ ترجمه دکتر عصمت ستارزاده می باشد. ضمنا می توانید از فایل pdf متن، معنی و تفسیر غزل 48 حافظ استفاده کنید.

آموزش لحن دکلمه	مشاوره رایگان فن بیان	نقشه راه فن بیان

.

.آنچه در ادامه می خوانید:

1- متن غزل

2- دکلمه غزل

3- شرح و تفسیر غزل

4- معنی لغات

متن غزل 48 حافظ

دکلمه غزل 48 حافظ

دکلمه غزل صوفی از پرتو می راز نهانی دانست با صدای استاد حسین زند

شرح و تفسیر غزل 48 حافظ

صوفی: پیرو طریقه تصوف . پشمینه پوش

پَرْتُوِ مِی: بازتاب نور شراب . کنایه صافی و زلالی شراب است

گوهر: سنگ گران‌بها از قبیل مروارید، الماس، یاقوت، فیروزه و امثال آن‌ها. [قدیمی، مجاز] اصل؛ نژاد.

لَعْل: نوعی سنگ قیمتی از ترکیبات آلومینیوم به ‌رنگ سرخ، مانند یاقوت . استعاره از شراب، لب یار و اشک خونین هم است. اینجا استعاره از شراب است

معنی بیت: صوفیان و عارفان هم از مستی و صفا و زلالی شراب به سِرِّ حق و اسرار پنهانی رسیدند. اصالت هر کس را هم می توان با شراب محک زد. مشهور است که مستی و راستی و اینکه با شراب می توان به اصل و گوهر و اصالت هر کسی پی برد.

مَجْموعِۀ گُل: باغ گل، گلستان . استعاره از اشعار و سخنان ناب است

مرغِ سَحَر: بلبل، هزاردستان . در نسخ دیگر مرغ چمن هم آمده است.

ورقی: یک ورق کتاب . منظور کسانی است که چیزهایی یاد گرفته اند ولی نه چندان عمیق و دقیق

معانی: جمع معنا، مفاهیم . استعاره از تمام دانش ها یا عمق دانش و معرفت

معنی بیت: تنها بلبل است که قدر گل و گلستان را می داند نه هر پرنده ای که آواز بخواند و فریاد و فغان کند. زیرا هرکس که چند ورق درس بخواند نمی تواند مدعی عمق و کنه معرفت و دانش شود. حاصل سخن آنکه قدر زر رزگر شناسد قدر گوهر گوهری

قدر مجموعه گل مرغ سحر داند و بس از جمله اشعار خواجه است که به صورت ضرب المثل درآمده است.

عَرْضِه کردم: نشان دادم . ارائه دادم

کارافتاده: کارآزموده و باتجربه . به معنای از کار افتاده هم هس . مجازا به معنای عاشق است

فانی: میرا

معنی بیت: دنیا و عقبی را به دل عاشقم نشان دادم. به جز عشق تو، هر آنچه که بود را میرا و فناپذیر خواند. حاصل کلام آنکه جز عشق همه چیز فانی است.

آن شد: آن زمان گذشت

اَبْنایِ عَوام: مردم نادان و کم مایه، مردم بی اطلاع و کم سواد و عامی

مُحْتَسِب: مٲمور رسیدگی به اجرای احکام شرعی؛ داروغه، مامور مبارزه با منکرات

عِیْشِ نَهانی: مجلس باده گساری که مخفیانه و به دور از چشم ماموران حکومتی برگزار می شود

معنی بیت: گذشت آن زمانی که از سرزش و تمسخر و تحقیرِ مردمِ عوام می ترسیدم چرا که ماموران حکومتی هم از مجلس باده گساری پنهانی ما خبر دارند.

یُمْنِ نظر: به برکت نگاه، با توجه و التفات

لَعْل: نوعی سنگ قیمتی از ترکیبات آلومینیوم به ‌رنگ سرخ، مانند یاقوت

عَقیق:: سنگی است شفاف به الوان ، و از آن نگین انگشتری کنند. و چون برنگ عقیق گویند مراد سرخ باشد.

قَدْر: اندازه، ارزش، بها، قیمت، ارج، بزرگی، بلندی، مقام

بادِ یَمانی: یعنی بادی که از جانب یمن آید همانطور که پیامبر فرمود: انی وجدت نفس الرحمن من الیمن ؛ یعنی بدرستی که یافتم نفس رحمان را در یمن ، بعضی گویند مراد از آن خواجه اویس قرنی است و بعضی گویند همین باد یمانی مراد است و آن بادی لطیف است و بعضی باد بهار مراد دارند. داستان اویس قرنی از این قرار است که او در زمان پیامبر می زیست و مسلمان شد. مشهور است که به خاطر نگهداری از مادرش نتوانست پیامبر را ببیند و سرانجام در جنگ صفین در سپاه حضرت علی به شهادت رسید.

معنی بیت: هر کسی حرمت و ارج و بلندیِ مقام عارفان و عاشقان (اشاره به عشق اویس قرنی برای دیدار پیامبر و دردِ فراقِ عشقِ دیدارِ پیامبر که تا آخر عمر با او بود) را بداند صاحب چنان کرامتی خواهد شد که اگر به سنگ و گِل نگاه کند لعل و عقیق می شود، اگر دست به خاک بزند طلا می شود.

آیت: نشانه

تحقیق: راستی و درستی

معنی بیت: ای کسی که می خواهی با استدلال و منطق و دلیل به رموز عاشقی و عرفانی پی ببری، می ترسم نتوانی به معنای درست و حقیقی آن برسی. حاصل کلام از مصرع ای که از دفتر عقل آیت عشق آموزی ، تقابل و تضاد ماهیت عشق و عقل است.

همچنین قابل ذکر است استاد غلامحسین ابراهیمی دینانی کتابی به نام دفتر عقل و آیت عشق دارد که دربارهٔ تضاد و تقابل عقل و عشق است و در سه جلد و توسط انتشارات طرح نو منتشر شده‌است و جایزه کتاب سال ۱۳۸۴ نیز به این کتاب تعلق گرفته‌ است.

نَنازَد: فخر و مباهات نکند

گُلِ باغِ جهان: مراد زندگی است

غارَتْگَریِ بادِ خَزانی: مراد مرگ است

معنی بیت: شراب بیاور که هر کسی که مرگ اندیش و مرگ آگاه باشد به زندگانیِ دنیایی، فخر و مباهات نمی کند.