آکادمی فن بیان

آموزش لحن دکلمه	مشاوره رایگان فن بیان	نقشه راه فن بیان

.

.
غزل 42 حافظ با حال دل با تو گفتنم هوس است آغاز می شود. وزن غزل حال دل با تو گفتنم ، فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) می باشد. در ادامه می توانید متن کامل غزل و همچنین معنی لغات و شرح و تفسیر ابیات را مشاهده کنید. شرح و تفسیر برگرفته از کتاب شرح سودی بوسنوی بر حافظ ترجمه دکتر عصمت ستارزاده می باشد. ضمنا می توانید از فایل pdf متن، معنی و تفسیر غزل 42 حافظ استفاده کنید.

آنچه در ادامه می خوانید:

1- متن غزل

2- دکلمه غزل

3- شرح و تفسیر غزل

4- معنی غزل و لغات

متن غزل 42 حافظ

دکلمه غزل 42 حافظ

دکلمه غزل حال دل با تو گفتنم هوس است با صدای استاد حسین زند

شرح و تفسیر غزل 42 حافظ

حالِ دِل: عشق و عاشقی . سرگذشت دل

هَوَس: میل و خواهش موقت و ناپایدار. در تداول فارسی به معنی خواهش است بی استحکام و از روی سبکی بی رویت و فکر

شِنُفْتَن: [ ش ِ ن ُ ت َ ] شنیدن . سماع

معنی بیت: دل من عاشق و شیفته و شیدای تو است. میل دارم که از این حالم با تو حرفی بزنم و از حال دل تو هم بشنوم که آیا تو هم به ما نظر داری؟

طَمَعِ خام: [ طَ م َ ع ِ ] کنایه از توقع داشتن بچیزی است که ممکن الحصول نباشد. هوس بی حاصل و تمنای امری که ممکن نباشد . توقع بیجا

قِصِّۀ فاش: مراد داستان و حکایت عشق جانان که شهره همه افاق است

رَقیبان: نگهبان و محافظ معشوق را گویند. البته اینجا می تواند به معنای مدعیان عاشقی هم باشد.

معنی بیت: چه توقع بیجا و فکر خامی که هوس کردم داستان عاشقی و دلدادگی ام به یار و محبوبم را که شهره آفاق و عالم گیر شده است و همه از آن خبردارند را از محافظ و بادیگارد معشوقه ام مخفی کنم. حاصل کلام آنکه طبیعی است که اولی نفری که از این عشق خبردار شده است نگهبان و محافظ معشوق است و خواجه در حالت مستی و سرخوشی چنین هوس و توقع بیجایی به ذهنش خطور کرده است.

شب قدر: از شبهای متبرک اسلامی است . در قرآن آمده است که شب قدر از هزار ماه بهتر است . فرشتگان و روح (مراد از آن به قول بیشتر علماء جبرئیل است ) در آن شب به اذن پروردگارشان نازل میشوند. قرآن در این شب نازل شده است . قدر به معنی تقدیر و اندازه گیری و همچنین به معنای شکوه بزرگی هم هست

خُفْتَنَم: خوابیدنم

معنی بیت: در چنین شب عزیز و شریفی که برای من مانند شب قدر عظمت و شکوه دارد هوس کرده ام که تا صبح در آغوش تو بخوابم.

وَه: [ وَه ْ ] (صوت ) کلمه ای است که در محل تحسین گویند، و آن را مکرر نیز کنند. کلمه ٔ تعجب و تحسین و افسوس

دردانه: [ دُ ن َ / ن ِ ] در اصل به معنای دانه مروارید است. اینجا کنایه از معشوق است

نازک:  [ زُ ] با نزاکت . مهربان . حساس . لطیف . نازپرورده . کنایه از محبوب نازپرورده و ناز کننده هم هست

سُفْتَن: [س ُ ت َ ] سوراخ کردن مهره و مروارید و جز آن

معنی بیت: آرزو دارم که در شبی با یار و محبوب و معشوقی چنین با ناز و نزاکت، عشق بازی کنم. سودی در شرح این بیت می گوید خواجه در جای دیگر:
غزل گفتی و در سفتی بیا و خوش بخوان حافظ
که بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریا را
از در سفتن ، غزل گفتن را معنا کرده است. با توجه به این موضوع بیت را اینگونه هم می توان معنا کرد: که آرزو دارم در چنین شبی برای مجبوب و معشوق با ناز و نزاکتم، غزلی عاشقانه بگویم.

صبا: باد صبا . باد مشرق . بادی که پیام آور بین عاشق و معشوق است

مَدَد فرما: کمک کن

شکفتن: [ ش ِ ک ُ ت َ ] مصدر است. واشدن غنچه ٔ گل . خندیدن گل . مجازاً، شادان شدن . خندان گشتن . عظیم شاد شدن . سخت شادان گشتن

معنی بیت: ای باد صبا امشب نیرویی به من عطا کن که به مراد دل برسم و هنگام سحر سخت شاد و خندان باشم.

شرف: [ ش َ رَ ]  بزرگ و بلندقدر شدن و عالی مرتبه گردیدن

رفتن: [ رُ ت َ ] (مصدر است ) جاروب کردن . روفتن . روبیدن . ستردن . پاک کردن

معنی بیت: آرزو دارم برای بلندقدر شدن و عالی مرتبه گردیدن، خاکی که از راه رفتن تو بلند می شود را با مژگان چشمم جارو کنم و بروبم. حاصل کلام آنکه چشمم کف پایت

به رغم: بر خلاف ، رَغْم در اصل به معنای دماغ کسی را به خاک مالیدن است. همچنین به معنای مذلت و خواری است

مدعیان: بدخواهان، دشمنان، رقیبان

شعر رندانه: شعر زیرکانه و دوپهلو

معنی بیت: به کوری چشم دشمنان، همچنان هوس گفتن غزل هایی چنین زیرکانه و دوپهلو دارم.

نویسنده: دکتر زند