آکادمی فن بیان

آموزش لحن دکلمه	مشاوره رایگان فن بیان	نقشه راه فن بیان

.

.
غزل 13 حافظ با می‌دمد صبح و کله بست سحاب آغاز می شود. وزن غزل می‌دمد صبح و کله بست سحاب ، فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) می باشد. در ادامه می توانید متن کامل غزل و همچنین معنی لغات و شرح و تفسیر ابیات را مشاهده کنید. در شرح و تفسیر از کتاب شرح سودی بوسنوی ، شرح حافظ دکتر خطیب رهبر، دکتر عبدالحسین جلالیان و شرح شوق دکتر حمیدیان بهره گرفته شده است. ضمنا می توانید از فایل pdf متن، معنی و تفسیر غزل 13 حافظ استفاده کنید.

آنچه در ادامه می خوانید:

1- متن غزل

2- دکلمه غزل

3- شرح و تفسیر غزل

4- معنی غزل و لغات

متن غزل 13 حافظ

دکلمه غزل 13 حافظ

دکلمه غزل می‌دمد صبح و کله بست سحاب با صدای استاد حسین زند

شرح و تفسیر غزل 13 حافظ

می دَمَد: طلوع می کند

کِلِّه: [ ک ِل ْ ل َ / ل ِ] (ع اِ) مأخوذ از کلة عربی . خیمه ای که از پارچه ٔ تنک و رقیق مثال کتان و امثال آن به جهت دفع و منع مگس و پشه بسازند. و به پشه خانه معروف است . پشه بند. در عربی به معنی پرده باشد.

کله بستن: سایبان بستن ، پشه بند زدن . در مورد ابر به معنای جمع و انبوه و متراکم شدن است. فعل بستن در اینجا به معنای تشکیل شدن است

الصَّبوح: شراب بامدادی

اصحاب: یاران

معنی بیت: سپیده صبح طلوع کرده است و ابرها در آسمان جمع شده اند. پس حالا ای یاران شراب بیاورید که بنوشیم. توضیح اینکه در شرح سودی اشاره شده است که به سلیقه باده نوشان در روز ابری البته اگر ابر سبک باشد و بارندگی نداشته باشد شراب نوشیدن و مطبوع و پسندیده است علی الخصوص که در چمن باشد.

ژاله: شبنم

رُخ: چهره، صورت

لاله: گل لاله که به آن شقایق هم می گویند. بمناسبت داغ سیاهی که در میان گل آن دیده میشود، آن را لاله ٔ داغدار و لاله ٔ دلسوخته یا لاله ٔ دلسوز خوانند

اَلْمُدام: شراب . پیوسته . در اینجا هم می تواند معنای پیوستگی چکیدن قطرات شبنم را داشته باشد و بدیهی است که چکیدن قطرات شبنم در ظرف قدح گون لاله، ریختن شراب در جام را هم تداعی می کند.

اَحْباب: جمع حبیب . یاران، دوستان

معنی بیت: قطرات شبنم بر گلبرگ های قدح گون لاله می چکد گو اینکه لاله دارد شراب می نوشد. پس ای دوستان برای ما هم شراب بیاورید.

هان: صوت است به معنی امر به شتاب کردن ، یعنی بشتاب و جلد باش . براستی و در حقیقت

دم به دم: هر لحظه

معنی بیت: از چمن بوی خوش بهشت می آید. شتاب کنید و لحظه به لحظه شراب ناب و خالص بنوشید

زمرد: [ زُ م ُرْ رُ ] یکی از سنگهای قیمتی به رنگ سبز و آن هرچه بزرگتر باشد گرانبهاتر است. در این مصرع به ضررورت وزن، زُمْرُد خوانده می شود

تخت زمرد: استعاره از چمن سبز است

تخت زدن: [ ت َ زَ دَ ] مصدر مرکب است به معنای تخت گستردن

راح: شراب قرمز

لَعْلِ آتشین: شراب قرمز

دریافتن شراب کسی را: مست کردن او را. مست شدن او با شراب

معنی بیت: گل در چمنِ سبز گسترده شده و این نشانه بهار است. پس شراب قرمز بنوش و مست کن. در شرح سودی آمده که مطابق سلیقه باده نوشان، شرب خمر در فصل بهار مطبوع تر از هر فصل دیگری است.

دِگَر: قید زمان است به معنی اکنون

اِفْتَتِحْ: بگشا، باز کن

یا مُفَتِّحَ الْاَبْواب: [ م ُ ف َت ْ ت ِ حُل ْ اَب ْ ]  نامی از نامهای خدای متعال . ای گشاینده درها

معنی بیت: اکنون در میخانه ها را بسته اند. ای خداوندی که گشایندۀ درها هستی گره از کار ما بگشای

حقوقِ نمک: [ ح َق ْ ق ِ ن َ م َ ] همان حق نمک است . حقی اخلاقی که پیدا آید میان دو تن از خوردن طعام با یکدیگر  . ایهامی در حقوق نمک به دلیل نمکین و ملیح بودن لب و دندان معشوق وجود دارد و این مضمون در شعر دیگری از خواجه هم آمده است که: ای دل ریش مرا بر لب تو حق نمک

معنی بیت: ما عاشقان سینه سوخته نمک پروردۀ لبخند زیبا و ملیح تو هستیم.

موسِم: هنگام، وقت

به شتاب: قید حالت است به معنای با عجله . البته در برخی خوانش ها بِشْتاب به صورت فعل امر مخاطب از شتاب کردن به معنی عجله کن آمده است.

این چنین موسمی: فصلی این گونه خوش . مقصود فصل بهار است

معنی بیت: بسیار عجیب  و شگفت آور است که در فصل بهار که مطبوع ترین فصل شراب و خوردن و باده گساری است، این طور با شتاب و عجله میخانه ها را بستند.