آکادمی فن بیان

آموزش لحن دکلمه	مشاوره رایگان فن بیان	نقشه راه فن بیان

.

.
غزل 126 حافظ با جان بی جمال جانان میل جهان ندارد آغاز می شود. وزن غزل جان بی جمال جانان ، مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) می باشد. در ادامه می توانید متن کامل غزل و همچنین معنی لغات و شرح و تفسیر ابیات را مشاهده کنید. شرح و تفسیر برگرفته از کتاب شرح سودی بوسنوی بر حافظ ترجمه دکتر عصمت ستارزاده می باشد. ضمنا می توانید از فایل pdf متن، معنی و تفسیر غزل 126 حافظ استفاده کنید.

آنچه در ادامه می خوانید:

1- متن غزل

2- دکلمه غزل

3- شرح و تفسیر غزل

4- معنی غزل و لغات

متن غزل 126 حافظ

دکلمه غزل 126 حافظ

دکلمه غزل جان بی جمال جانان میل جهان ندارد با صدای استاد حسین زند

شرح و تفسیر غزل 126 حافظ

جان: روح و روان

جَمالِ جانان: زیبایی معشوق

این و آن: مرجع این، جمال جانان و مرجع آن، جان است

حَقّا: [ ح َق ْ قا ] به خدا قسم

معنی بیت: روح و روان آدمی بدون مشاهدۀ صورت زیبای معشوق، علاقه ای به این جهان ندارد. به خدا قسم کسی که معشوق ندارد جان ندارد و مرده است. حافظ در غزل دیگری در همین مضمون می فرماید: هر آن کسی که در این حلقه نیست زنده به عشق | بر او نمرده به فتوای من نماز کنید

دِلْسِتان: [ دِ س ِ ] معشوق . دلبر. دلبند. زیبا. زیباروی

نشانی: اثری، ردّی

نشان: نمونه

معنی بیت: نشان و اثری از جمال و زیبایی معشوق در زیبارویان دیگر ندیدم. یا من دلبری دیگر شبیه او را ندیدم یا او هیچ مثل و مانند و همتایی ندارد.

شبنمی: [ ش َ ن َ ] ژاله . قطرات ریزه ٔ آب که در شبهای مرطوب بر زمین ریزد. منظور کوچکترین تعلقات به غیر معشوق و جانان است

در این ره: در راه عشق

بَحْرِ آتَشین: دریای آتش . منظور مانع و سد حرکت در راه عشق است

دردا: [ دَ ] کلمه ٔ افسوس و حسرت یعنی آه ، دریغا، وای ، حیف و افسوس

معما: [ م ُ ع َم ْ ما ] پوشیده شده . || نابینا کرده شده . کلامی که دلالت کند بر اسمی به طریق رمز و ایما وچیستان

معنی بیت: در راه عشق یک دانه شبنم یعنی کوچکترین تعلق به غیر جانان مانند دریایی از آتش مانع وصال می شود. دریغ و افسوس که طریق عشق قابل شرح و بیان نیست و فقط کسانی که طعم آن را چشیده باشند این حال را درک می کنند.

فراغت: [ ف َ غ َ ] فرصت، مهلت، مجال . آسایش و آرامی و استراحت . ضد گرفتاری از کار و شغل . آسودگی . آرامش

سرمنزل: [ س َ م َ زِ ] منزل . مسکن . مقام . بمعنی جای فرودآمدن کاروان

فروکش: [ ف ُ ک َ / ک ِ ] بار و بنه را بیافکن و پایین بیاور . کنایه از اقامت کردن و منزل کردن است

ساروان: [ رْ / رِ ] شتردار . قافله سالار . مراد سالک راه عشق است

کاین ره: منظور از ره، راه عشق است

کران: [ ک َ ] انتها

معنی بیت: ای ساربان کاوران عشق، این راه انجام و سرانجامی ندارد. بار خود را پایین آور و هر جا که هستی اقامت گزین و آسایش و راحتی امروز خود را به بهای وصال جانان از دست مده.

چَنْگِ خمیده قامَت: سازی است مشهور که سر آن خمیده است و تارها دارد. در عهد ساسانی ، چنگ معروفترین و محبوبترین سازها بوده است . در شاهنامه مکرر نام آن آمده و نکیسا موسیقیدان معروف دربار خسروپرویز در نواختن آن مهارت تام داشته است . تا آنجا که منابع موجود نشان میدهد این ساز در اصل در ایران و عراق رواج داشته و ارتباط آن با ملل خاورمیانه مسلم است

می خوانَدَت: دعوت می کند

عشرت: [ ع ِ رَ ] معاشرت کردن . خوش زندگانی کردن با هم . خوشگذرانی

پیران: سالخورده . کلان سال . خمیدگی قامت پیران و سالخوردگان به خمیدگی چنگ تشبیه شده است.

هیچَت زیان ندارد: برای تو هیچ ضرری ندارد

معنی بیت: پند و نصیحت پیران و سالخوردگان را که مانند آواز چنگ تو را به مصاحبت و معاشرت و شادی و سرور دعوت می کند گوش کن که برای تو هیچ ضرری ندارد.

طَریق: راه و روش

رندی: [ رِ ] رند بودن . زیرکی و غداری و نیرنگ سازی

محتسب: داروغه، مامور امر به معروف و نهی از منکر

در حَقِ او: در درستی و راستی او . حقّ با تشدید ق درست است ولی به ضرورت وزن ق در حق بدون تشدید خوانده می شود.

گمان: [ گ ُ / گ َ ] ظن . وهم . احتمال . شک . شبهه . رای . اندیشه . فرض . تصور. ظن و حدس و فکری که از روی یقین نباشد و با لفظ بردن و بستن و داشتن و افتادن مستعمل است

معنی بیت: راه و روش رندی و زیرکی را از داروغه شهر بیاموز که با اینکه خودش مامور امر به معروف و نهی از منکر است، مست است و کسی در درستی او هم شک نمی کند.

گنج قارون: گنج قارون . [ گ َ ج ِ ] گنج روان . گنجی که قارون از زر و سیم فراهم آورده بود و بزرگی و فراوانی آن قوم موسی را بشگفتی انداخت. قارون جاه‌طلب، بخیل، حسود و بسیار ثروتمند بود، آن‌چنان‌که چند تن زورمند زیر بار کلیدهای مخازن و دفاتر حساب اموالش زانو می‌زدند. هرچند او را اندرز می‌دادند که به مال دنیا مغرور نشود، و آن را در راه خیر مردم صرف کند، نمی‌پذیرفت.

تهمت زدن قارون به موسی

وی در پرداخت زکات بُخل ورزید و عاقبت حیله‌ای اندیشید تا موسی را با سلاح تهمت مغلوب کند. پس با زنی تبهکار تبانی کرد تا وی در حضور قوم از موسی تظلم کند و او را به زنا متهم سازد. چون صبح فرارسید، قارون در مجمع بنی‌اسرائیل رو به موسی کرد و گفت: آیا در تورات وارد نشده که زانی را باید سنگسار کرد؟ موسی گفت: آری. قارون گفت: پس تو به حکم تورات و فتوای خودت باید سنگسار شوی، زیرا با فلان زن زنا کرده‌ای. موسی زن را احضار کرد و او را قسم داد تا حقیقت امر را در حضور قوم بیان کند. زن گفت: آنچه قارون می‌گوید تهمت و افتراست، و من گواهی می‌دهم که قارون دروغگوست. آن‌گاه موسی دربارهٔ او نفرین کرد و خدا زلزله‌ای سخت پدیدآورد و زمین «قارون، خانه و گنجش» را به کام خود کشید.

بر باد دادن: نابود ساختن . تلف کردن

فروخواندن: [ ف ُ خوا /خا دَ ] (مصدر مرکب ) خواندن . قرائت کردن

زر: طلا

معنی بیت: داستان گنج قارون را که به دعای موسی علیه السلام، خود و همه خزائنش در زمین فرو رفت و نابود شد را برای معشوق بگو تا چهره درخشان و زیبای چون طلایش را از ما پنهان نکند.