شروع سخنرانی

شروع سخنرانی یکی از مهمترین مهارت های سخنرانی است. شروع سخنرانی حکم مراسم افتتاحیه را دارد.

هر قدر شروع سخنرانی قدرتمندتر و زیباتر برگزار شود، سخنرانی شما را تاثیرگذارتر خواهد کرد. در مقاله پیش رو به راهکارهای نحوه شروع سخنرانی می پردازیم.

تکنیک های شروع سخنرانی

1. وجود فضیلتی خاص در مخاطبان را به آنان یادآوری نموده و شرح دهید:

زمانی که شما حضور مخاطب را در آن جلسه‌ی خاص مثلاً نشانه‌ی فراست او معرفی می‌کنید، روحیه‌ی خود باوری و اعتماد را در مخاطب ایجاد می کنید.

بنابراین مخاطب خود را در فضای جلسه و در جریان سخن مهم احساس می‌کند و مسیر سخنرانی را پیگیری می‌کند.

البته باید به یادداشت که ارائه‌ی فضیلتی خاص به هیچوجه تبدیل به تعارف یا تملق نشود و برای مخاطب باورپذیر باشد و حتماً نیز مرتبط به موضوع باشد.

2.استفاده از ذکر مشاهیر و سخنان آنان در شروع سخنرانی:

علاوه بر تثبیتِ شخصِ سخنور، باعث جلب توجه و جذب اعتماد مخاطب می شود. پیدا کردن و ارائه ی نقاط مشترک بین مخاطبان، از جمله عواملی است که حواس جمعی را معطوف به مرکز سخنرانی می‌کند. افراد مشهور چه متقدمین و چه متأخرین درنظر مخاطب مورد قبول و اعتماد بوده و سخنان آنان نیز مورد تأئید مخاطب می‌باشد و سخنور وقتی از سخنان افراد مشهور مخاطب و نه خود، مرتبط با موضوع در شروع سخنرانی استفاده کند قطعاً باعث ایجاد اهمیت موضوع در مخاطب و اعتمادسازی وی نسبت به خود خواهد شد.

3. ایجاد تعلیق کنید:

یکی از روشهایی که در هر هنری باعث ایجاد جاذبه و جلب توجه مخاطب در شروع سخنرانی می شود، عنصر تعلیق است.  تعلیق همواره منجر به نوعی کشمکش درمخاطب می‌شود که امکان رسیدن به پاسخ نهایی رابه تعویق می اندازد.  این کشمکش جریان اندیشه و تمرکز بر سخن را مضاعف می‌کند. این روش با تحریک حس کنجکاوی مخاطب او را تا رسیدن به پاسخ نهایی سراپا گوش نگه می‌دارد. در این روش به جای آنکه مشخصاً بر سر اصل مطلب برویم و بطور مستقیم چنین کنیم می‌توان با گذر از مسیر پر پیچ و خم اما زیبا به مقصود رسید.

4. به نوعی امید دهید که چاره‌ی کار آنها را نسبت به موضوع خواهید گفت (راه درست را به آنان نشان دهید):

کسی که در محفل سخن حاضر می شو د، صاحب مسأله‌ای است که حل آن را در گرو مراجعه به  یک سخنرانی ـ که با هدف راهبری به ارائه ی کلام پرداخته ـ می‌بیند؛ بنابراین چنانچه در شروع سخنرانی به او این اطمینان خاطر را بدهید که در پایان جلسه به مقصود خود دست خواهد یافت ، او را تا آخرین لحظه متمرکز نگاه داشته‌اید.

این روش در مواقعی و بخصوص در موضوعاتی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد که دغدغه و مسأله‌ی مخاطب بوده و به نوعی دچار استیصال و درماندگی شده است و به دنبال راهی برای نجات و رجا می‌گردد.

5. شروع سخنرانی با شعر مرتبط با موضوع:

ویژگی شعر ایجاد فرح و لذت در مخاطب است. چنانچه از شعری حکمی که حاوی پیامی الهام بخش باشد،در آغاز بهره ببرید، توانسته‌اید در همان شروع سخنرانی برای او ایجاد حسی خوشایند کنید. وظیفه‌ای که یک سخنران ایفا می‌کند ابتدا یک ضربه‌ی فکری است که مخاطب را از خود به خودش برگرداند و بعد از ایجاد یک پیوند قلبی ـ که همراه حس اعتماد به تخصص سخنران است ـ می‌تواند مخاطب را هوشیار به سخنش نگه دارد.

نکته: شعرهای پند آموز در آغاز حتماً باید متناسب با موضوع باشند. البته این نکته را باید خاطر نشان نمود که همه‌ی راهکارهای آغازین باید مرتبط با موضوع باشند. نکته‌ای که باید از آن پرهیز کرد: ارائه‌ی اشعار عاشقانه و تغزلی در آغاز است.

6. ذکر حقایقی تلخ و یا شیرین  نسبت به موضوع:

حقیقت، ذهنیت پذیرفته شده‌ی مخاطب است پس آنچه برای مخاطب اهمیت پیدا می‌کند حقایقی است که به آن معتقد است. باذکر حقایق سپید یا سیاه، متناسب با موضوعتان می‌توانید در آغاز توجه او را جلب کنید.

7. شروع سخنرانی با داستان کوتاه

سعی‌تان بر این مبنا باشد که مسیر کلامتان را پر از فضاسازی‌های تصویری کنید. یکی از روشهایی که می‌تواند علاوه بر تصویرسازی برای مخاطب به درک بهتر ماهیت کلام و ارتباط با موضوعتان بیانجامد ، قصه‌هایی‌اند که به خصوص کمتر شنیده شده باشند.

قصه‌ها حاوی پیامها و مفاهیم مهم هستند و به لحاظ فرمی که دارند همیشه برای مخاطب ایجاد التذاذ می‌کنند. قصه‌های ویژه و منحصر به فرد،داستانهای بزرگانو زندگی‌های با عظمت و بزرگ است که پیامی دارند به کل بشریت و مربوط به همه‌ی زمانها که می‌تواند در آغاز تأثیری جدی متناسب با موضوع بر مخاطب بگذارد و پیامی مخابره نموده و مفهومی را منتقل نماید.

نکته:اگر قصه ای را انتخاب کردید که زبان روایی آن برجسته بود، قصه را از رو بخوانید و اگر خود  مفهوم در روایت برجسته بود، آنرا  با زبان خودتان تعریف کنید.

نکته:اگر قصه  را از رو خواندید، سعی کنید که ارتباط چشمی را حتما ًبا مخاطب حفظ کنید.

8. شروع سخنرانی با سؤال و یا پرسشی خاص 

با سؤالهایی که سخنران در شروع سخنرانی مطرح می‌کند مخاطب وارد یک فرایند تحلیلی و پردازش نو نسبت به موضوع می‌شود. ایجاد ضربه‌ی فکری و به چالش کشیده شدن اندیشه‌ی  مخاطب علاوه بر اینکه سخنران را در هدف راهبری یاری می‌کند، مسیر سخنرانی را هم از گزند ملال و یکنواختی  به دور می‌دارد. اما باید به یاد داشت که سخنور هیچگاه سؤالی مطرح نمی‌کند که منتظر شنیدن پاسخ از مخاطب باشد و باید خود سخنران جواب سؤالات مطروحه‌ی خود را بازگو نماید.

نکته: این سؤال باید نمایشی باشد و نباید به گونه‌ای برخورد کنید که مخاطب جواب را به زبان بیاورد؛ همین که پیرامون آن فکر کند کافی است.  بعد از ادای سؤالتان شما با یک مکث نمایشی می‌توانید پیرامون پاسخ به شرح و تفضیل بپردازید.

9. با عبارات و جملاتی حیرت‌آور، نو و سنت‌شکن آغاز کنید:

تازه و بکر بودن جملات و عبارات باعث تمایز در گفتار سخنران می‌شود. هر چقدر با رعایت حدود و خط قرمزهای مخاطب دست به برجسته‌سازی مطالب بزنید، هم در ارائه‌ی تشخص خوب عمل کرده‌اید و هم در جلب توجه مخاطب موفق بوده‌اید.

حرف نو سخنی است متناسب با مقتضیات و نیازهای مخاطب نه آن سخنی که هیچ موضوعیتی با شرایط روز مخاطب ندارد.

نکته‌:نوآوری‌ها نباید باعث غیر قابل باور نشان دادن مطالب بشود.

10. شروع سخنرانی با آماری جدی و تکان دهنده 

ذکر آماری از موضوعات در ذهن مخاطب به مطالب جنس واقعیت می‌دهد.  آمارها چه در جهت مثبت و چه منفی می‌توانند منجر به مورد وثوق جلوه‌دادن اطلاعات بشوند.

11. از موارد روز جامعه و مسائل آشنا و مبتلابه مخاطب، متناسب با موضوع آغاز کنید:

مسائل روز جامعه ـ که البته متناسب با موضوع هستند ـ  همیشه دستاویز خوبی برای پرداختهای قوی به موضوع هستند و اقناع مخاطب را  هم آسانتر می‌کنند.  چرا که مخاطب ابتلای به آنها دارد و کاملاً به آنها آشنا و حساس می‌باشد.

نکته:تلاشتان بر این اصل باشد که حتی مسائل روز راهم با بیانی نو ارائه دهید.

12. با امید به آینده‌ی مربوط به موضوع سخنرانی را شروع کنید:

وقتی در آغاز،تصویری روشن از نتیجه ی کلامتان ارائه می‌دهید و رسیدن به این نتیجه‌ی مطلوب را در گرو پیگیری مطلبتان معرفی می‌کنید، علاوه بر ایجاد حس خوشایند در مخاطب او را ترغیب به عمل در این راستا هم کرده‌اید.

13.می توانید در آغاز چیزی را نشان مخاطب داده و توجه آنان را به آن جلب کنید که آن چیز یا خودِ موضوع است یا حتی مرتبط به موضوع :

در خلال یک سخنرانی مخاطب از راه کلام سخنران با مفاهیمی ذهنی روبرو می‌شود که برای درک بهتر این مفاهیم ناگزیر به ترسیم کلمات در ذهنش می‌شود. تجسم و تصویر سازی برای مخاطب اورا در درک بهتر مفاهیم کمک می‌کند. چنانچه سخنران در شروع سخنرانی ، توجه مخاطب را به یک جسم خارجی و ملموس جلب کند (که به موضوع مرتبط می‌شود) علاوه بر متمرکز کردن او بر نکته می‌تواند ارتباط کلامی را عینی‌تر و آسانتر به پیش ببرد. البته باید دانست که فقط مجاز به انجام این کار در شروع سخن می‌باشیم و نه در هیچ جای دیگری از سخن چرا که هیچ چیزی نباید تمرکز حواس مخاطب را از سخنران به خود جلب کند.

14. شروع می تواند با کلامی دارای بار مثبت و بیانی تأثیرگذار باشد :

یکی از ویژگی‌های ذهن این است که معمولاً به سمت مفاهیمی که لذت‌بخش‌تر باشد جلب می‌شود؛اگر در شروع سخنرانی با کلامی شیرین که دارای بار معنایی و انرژی مثبت است شروع کنید، ناخودآگاه اذهان را به سمت کلامتان معطوف کرده‌اید. سعی نمائید از هرچه در آغاز بهره می‌جویید حتماً طراوت و تازگی لازم را داشته و به نوعی  تأثیرگذاری و نفوذ ویژه‌ای را به همراه داشته باشد.

15. شروع با جملات و یا متن و یا گفتاری‌خلاقانه و ساختار شکن:

فلسفه‌ی زیبایی شناسی عصر ما حاکی بر این است که هنر زمانی هنر است که از شکل‌های مألوف آن آشنایی‌زدایی شده باشد؛ در راستای این اندیشه هر هنرمندی ناگزیر به بر هم زدن صورتهای آشنای هنر برای مخاطبش بود. مثلاً در نمایش، بازیگران به جای حاضر شدن بر صحنه از درهای مجاور صحنه، از لابه لای جمعیت و یا از پشت سر مخاطب به سمت صحنه می‌آمدند. این شکل‌های نوین ارائه‌ی هنر به دلیل هنجار شکنی و تغییر در شکلهای آشنای مخاطب ایجاد التذاذ زیبایی شناختی و تعمق بیشتر بر موضوع می‌کرد. یک سخنران هم با شیوه‌های خلاقانه‌ای که برای ارائه‌ی کلامش پیدا می‌کند می‌تواند شکل نوینی از اندیشه را برای مخاطب به وجودآورد.

16. با طنازی و بذله گویی آغاز کنید. (مسخرگی ممنوع):

اگر روحیه‌ی طنازی دارید،از این ابزار برای ایجاد صمیمیت در شروع سخنرانی می‌توانید استفاده کنید (به شرط اینکه حدود تشخصی خود را حفظ کنید و بذله‌گویی،شما را به مسخرگی و البته لودگیسوق ندهد).

17. به مسائل جاری مربوط به موضوع اشاره کنید: 

مسائل روز مسائلی‌اند که در حال حاضر با آنها روبروئیم؛اما مسائل جاری مواردی‌اند که مدتهاست با آنها سروکار داریم. بیان مسائل جاری مرتبط با موضوع مواردی‌اند که به درک عینی‌تر موضوع و ارتباط بیشتر با مخاطب کمک می‌کند.

18. کمی اغراق در آغاز نسبت به موضوع کمک می‌کند:

وقتی در مورد موضوعی صحبت می‌کنید که بی‌توجهی به آن منجر به اختلالاتی در سطوح مختلف شده یا می‌شود، از طریق بیان عمق فاجعه و نشان دادن ابعاد پنهان مسئله در جهات مختلف آن (که این همان اغراق است)می‌توانید موضوع را برای مخاطب مهمتر جلوه دهید و از طرف دیگر برای او ایجاد نیازی کنید که درمانش را در لابه لای گفتار شما ببیند.

19. با متنی احساسی،علمی و یا ادبی مربوط به موضوع آغاز کنید:

این یکی از روشهایی است که برای ساختن فضایی احساسی و فرح‌بخش در شروع سخنرانی مهم است. خواندن متنی علمی در صورت ارتباط با موضوع می‌تواند ارزش دانشی سخن را بیافزاید و به اعتبار بخشی آن کمک نماید.  ارائه‌ی متنی احساسی می‌تواند لطافت و ظرافتی در شروع ایجاد نماید تا سخن با فضای مناسب آغاز شود.  در مورد متون ادبی نیز باید گفت که همه‌ی شرایط گفته شده را به نوعی دارا می‌باشد. اما باید به خاطر داشت که نباید از متون ادبی با زبان مهجور و نامأنوس استفاده کرد که اگر چنین باشد قطعاً در آغاز قرابت ذهنی مخاطب با سخنران و فضا از دست خواهد رفت و باید از متون ادبی با زبان روز و مألوف استفاده نمود که البته خیال‌انگیز وهم به نوعی موزون باشد.

20. کمی مبالغه در شروع نسبت به موضوع و اهمیت آن شما برای مهم نشان دادن موضوع

می‌توانید در شروع سخنرانی کلامتان با بیان جنبه هایی از موضوع  آن را برجسته تر نشان دهید.  برای جلب توجه مخاطب این نکته حائز اهمیت است که موضوع را پررنگ‌تر دیده و آن را مهم قلمداد کند. مقصود آن است که بخشی از موضوع را که به نوعی برای مخاطب آشناتر بوده و به نوعی مسئله‌ی مخاطب  است را بهتر و دقیق‌تر مطرح نموده تا مخاطب با دیدن آن بخش و نکته سعی در بهتر دیدن موارد دیگر موضوع نیز نماید.

21. می‌توانید صمیمانه و خودمانی شروع کنید:

می‌توانید با رعایت موازین تشخصی خودمانی شروع کنید، تا فضا را صمیمی‌تر کرده و پیوند قلبی با مخاطب برقرار کنید. این پیوند قلبی برای هدف راهبری سخنور اهمیت می‌یابد. دو چیز هر سخنی را لحنی صمیمانه می‌بخشد؛ اول داشتن لبخند به هنگام گفتن و دوم تعدیل بیانی کلام.

22.استفاده از نقل قول و یا سخنی نغز و شیرین و تفکر برانگیز از هر شخصی بدون در نظر گرفتن جایگاه وی:

وقتی از سخنان مشاهیر می‌گویید خود گوینده‌ی سخن است که به دلیل جایگاهش به جنس کلام برتری می­دهد.اما گاهی عباراتی هستند که گوینده‌ی آنها آشنا یا مشخص نیست و حتی ممکن است صاحب جایگاه خاصی نباشند در این موارد خود کلام است که برتری می‌یابد. این گونه جملات نغز نیز می‌توانند در همراه کردن مخاطب سهیم باشند.

23. می‌توانید با یک سیاحتنامه،سفرنامه و یا شرح حال منحصر به فرد، آغاز کنید:

چنین مواردی همیشه حاوی مطالبی‌اند که برای مخاطب جاذبه دارد زیرا معمولاً به نکاتی توجه می‌کنند که تا پیش از آن مورد توجه مخاطب نبوده و در عین حال شامل تجربیات و دیدگاههای نوینی‌اند که در مخاطب ایجاد کشش می‌کند.