..
سخنرانی در جمع، مهمترین توانمندی کلامی انسانی است. مهارت ارائه کلام در قالب سخنرانی در اجتماعات می تواند یک اعتبار کلامی و حرفه ای برای سخنران به همراه بیاورد.
در ابتدای مقاله به بررسی مشکلات رایجی که هنگام سخنرانی در جمع برای افراد پیش می آید می پردازم و در ادامه راهکارهای رفع این مشکلات و همچنین آموزش هایی که باید برای این منظور بگذرانید را بیان می کنم.
آنچه شما در این مقاله می خوانید:
1- اضطراب و استرس قبل از سخنرانی
2- افزایش ضربان قلب
3- نفس کم آوردن و حتی در برخی موارد بند آمدن نفس
4- لرزش صدا
5- فراموشی مطالبی که باید ارائه شود
6- کمبود و فقر کلمه برای بیان
1- غلبه بر اضطراب هنگام سخنرانی در جمع
2- تمرین های صداسازی برای سخنرانی در جمع
3- تمرین های تنفس صحیح برای سخنرانی در جمع
5- تهیه نطق سخنرانی
6- تمرین دایره وژگان
بسیاری از متخصصین حوزه ارتباطات کلامی اعتقاد دارند ترس از سخنرانی در جمع، دومین ترس بزرگ دنیا بعد از ترس از مرگ است. این نکته از این باب مهم است که شما باید بدانید تنها کسی نیستید که در هنگام سخنرانی در جمع، دچار ترس و استرس می شوید.
نکته قابل ذکر این است ترس و اضطراب از نظر روانشناسی تفاوت معنایی دارند.
اضطراب هراسی است که به دلایل مبهم و نامشخص در گذشته و آینده برای فرد اتفاق می افتد.
ترس هراسی است که به دلیل خارجی مشخص در زمان حال برای فرد اتفاق می افتد.
البته تظاهرات جسمانی ترس و اضطراب مشابه هستند و در هر دو افزایش ضربان قلب و عرق کردن کف دست و یا صورت را مشاهده می کنیم. در این مقاله در ادامه این دو واژه را به معنای ادبیاتی آن و معادل ترس و هراس و هیجان ناشی از آن به کار می بریم.
هر گاه در مقابله با پدیده ای، ضرورت و الزامات کاری فراتر از مهارت های فردی و منابع اجتماعی فرد باشد، احساسی بروز می کند که به آن ترس و اضطراب می گویند. شایان ذکر است که ترس و اضطراب هم جنبه غریزی و هم جنبه تفکری دارد. جنبه تفکری را می توان با افزایش مهارت ها کاهش داد اما جنبه غریزی آن همیشه وجود دارد.
تعداد زیاد انسان ها به صورت غریزی ایجاد ترس می کند. البته در افراد مختلف این امر متفاوت است. در مشاوره های سخنرانی برخی می گویند بیشتر از 5 نفر، بعضی بیشتر از 10 نفر و یا کسانی هم در مقابل تعداد 50 نفر و بیشتر از آن دچار ترس می شوند.
در برخی موارد هم مسئله تعداد نیست، موضوع اهمیت کار و یا اهمیت و شان و جایگاه و منزلت فردی است که من با او جلسه دارد و یا می خواهم صحبت کنم. به عنوان مثال من مصاحبه دکتری دارم و اگر در این مصاحبه رد شوم آینده کاری من دچار مخاطرات اساسی می شود. یا در مثال دیگر من با رئیس شرکت جلسه دارم و به دلیل جایگاه شغلی برتر او من دچار ترس می شوم.
عامل دیگری که اهمیت بسیار زیادی هم دارد عدم شناخت صحیح و درک درست و عمیق نسبت به حوزه سخنرانی است. به دلیل عدم آموزش صحیح و اصولی فن بیان و سخنرانی، ترس و اضطراب به سرغ سخنران می آید.
هر کسی باید با ابزار کار خود آشنا باشد. یک مکانیک باید به مسائل فنی و علمی موتور و نحوه عملکرد اجزای ماشین آگاهی کامل داشته باشد. یک مهندس کامپیوتر باید فهم درستی نسبت به عملکرد نرم افزارها و سخت افزارها داشته باشد. یک سخنران هم باید دانش و مهارت لازم را در ارتباطات موثر انسانی و به ویژه ارتباطات کلامی داشته باشد.
این ترس از نوع غریزی و به دلیل عدم تطابق با محیط است. تظاهرات آن به صورت عرق کردن، لرزش صدا و بند آمدن نفس و از یاد رفتن واژگان و مطالب سخنرانی اتفاق می افتد.
الف- تمرین های صداسازی برای سخنرای
ب- تمرین های تنفس صحیح در سخنرانی
ج- تمرین شروع سخنرانی
د- تمرین دایره واژگان
در واقع حرفه ای ها هم هنگام شروع سخنرانی دچار ترس و اضطراب می شوند. ولی تفاوت آن ها با مبتدی ها در این است که آن ها تمرینات صداسازی، تنفسی و دایره واژگان را از قبل انجام داده اند و شروع سخنرانی خود را هم بارها تمرین کرده اند و قابلیت و مهارت غلبه بر این ترس را دارند. ضمنا مطالعه کتاب ترس و اضطراب آکادمی فن بیان می تواند در این زمینه بسیار راهگشا باشد.
این ترس به دلیل نقص در محتوای سخنرانی است. به عبارت دیگر سخنران حرفی برای گفتن ندارد و یا مطالب او کفایت زمان سخنرانی را نمی کند. غلبه بر این ترس نیاز به آموزش سخنرانی حرفه ای دارد.
مهمترین ابزار آکادمی فن بیان برای تاثیرگذاری بر مخاطب، صداست. یک صدای قدرتمند یعنی یک سخنران قدرتمند و یک صدای ضعیف یعنی یک سخنرانی ضعیف. صدا خود به تنهایی قابلیت اقناع دارد.
یکی از تظاهرات ترس از سخنرانی در جمع، لرزش صداست. آکادمی فن بیان حرفه ای به دلیل تمرینات درست صداسازی می توانند بر ترس ناشی از سخنرانی در جمع غلبه کنند و دچار لرزش صدا نشوند. ولی آکادمی فن بیان مبتدی به دلیل ضعف در تکیفیت تولید صدا، در ابتدای سخنرانی دچار لرزش صدا می شوند.
در حالی که آکادمی فن بیان مبتدی گمان می کنند که آکادمی فن بیان حرفه ای هنگام سخنرانی در جمع دچار ترس و اضطراب نمی شوند. در حالی که اینگونه نیست، آن ها به دلیل تمرینات صداسازی قدرت غلبه بر ترس را دارند.
بسیاری از افراد بر این باورند که صدا قابلیت پرورش و تقویت ندارد و خدادادی و ارثی است. این تصور هم از جهتی می تواند درست باشد چون جنس تارهای صوتی، ژنتیک است وای نحوه ضربه زدن از طریق هوای تنفسی و مسئله تشدید و طنین صدا، کاملا اکتسابی و پرورشی است.
برای آگاهی بیشتر از نحوه تولید صدا و تمرین های صداسازی می توانید به مقاله و ویدئوهای آموزشی تمرین های صداسازی برای سخنرانی مراجعه کنید.
کم آوردن نفس هنگام ادای عبارات و همچنین بند آمدن نفس در شروع سخنرانی که در برخی موارد به سخنور احساس خفگی هم دست می دهد از تظاهرت مهم ترس و اضطرابِ سخنرانی در جمع است.
ترس و اضطراب در هنگام سخنرانی در جمع باعث افزایش ضربان قلب و به تبع آن تنگی تنفس می شود. در این هنگام معمولا آکادمی فن بیان چند نفس عمیق می کشند که شرایط بهتری را از نظر تنفسی پیدا کنند ولی برخلاف تصور آن ها، ضربان قلب بیشتر و نفس آن ها هم تنگ تر می شود.
علت اینکه حتی با نفس عمیق هم این مشکل حل نمی شود و یا حتی کاهش هم پیدا نمی کند، نحوه اشتباه تنفس آکادمی فن بیان است. برای اینکه متوجه شوید که فرم تنفستان درست است، یک دست خود را روی قفسه سینه و دست دیگر را روی شکمتان بگذارید. اگر هنگام تنفس عمیق، شانه ها و قفسه سینه شما به سمت بالا و شکم شما به سمت داخل حرکت می کند، تنفس شما سینه ای است و این تنفس مناسب سخنرانی و تولید صدای حرفه ای نیست.
بنیان و اساس تمرین های صداسازی تمرین های تنفسی است. تا زمانی که آکادمی فن بیان مهارت تنفس صحیح دیافراگمی را یاد نگیرند نمی توانند یک صدای شش دانگ تولید کنند.
برای کسب این مهارت و انجام تمرینات لازم می توانید به مقاله و ویدئوهای آموزشی تنفس صحیح در سخنرانی مراجعه کنید.
شروع سخنرانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. این اهمیت البته در دنیای مدرن به دلیل ویژگی سرعت و تنوع آن، اهمیت صدچندانی پیدا کرده است. امروزه دیگر بسیاری از مخاطبان به آکادمی فن بیان فرصت نمی دهند که خود را در طول سخنرانی ثابت کنند. اگر آکادمی فن بیان نتوانند مخاطبان را در چند دقیقه و یا حتی چند ثانیه ابتدایی جذب کنند، دیگر نمی توانند با مخاطب ارتباط بگیرند.
این موضوع را شما می توانید به وضوح در شبکه های مجازی چون اینستاگرام به راحتی مشاهده کنید. هر کدام از ما شاید به یک ویدئو بیش از چند ثانیه فرصت ندهیم که ما را جذب کند و بعد به راحتی آن را رد می کنیم.
شروع سخنرانی به دلیل ترس از سخنرانی در جمع، بدترین و سخت ترین قسمت سخنرانی است. آکادمی فن بیان اگر بتوانند شروع موفقی داشته باشند، در ادامه سخنرانی بسیار راحت تر و روان تر ادامه می یابد. بنابریان قبل از سخنرانی شروع سخنرانی خود را بنویسید و بارها و بارها آن را تمرین کنید تا ملکه ذهنتان شود. به طوریکه در هر شرایط استرسی به طور غیر ارادی هم بتوانید شروع را اجرا کنید و دچار لکنت کلام نشوید.
برخی گمان می کنند تهیه نطق سخنرانی به این معناست که باید تمامی سخنرانی خود را مکتوب کنند و از روی آن بخوانند. این کار یکی از باورهای اشتباه رایج در سخنرانی و از مهلک ترین روش هایی است که یک سخنور می تواند از آن استفاده کند.
این کار نه تنها ارتباط چشمی آکادمی فن بیان را با مشکل مواجه می کند، که گم کردن خطوط سخنرانی و همچنین جابجا شدن صفحه های سخنرانی باعث رسوایی آکادمی فن بیانی می شود که از چنین روشی استفاده می کنند.
..
تمرین دایره واژگان هم از نظر وسعت و هم از نظر کلاس دایره واژگان از جمله تمریناتی است که مانند تمرینات صداسازی و تنفسی و تلفظی، مربوط به لحظات قبل از سخنرانی در جمع نیست. این تمرینات باید به صورت مداوم و پیوسته در طول زمان انجام شود تا آکادمی فن بیان تاثیرات آن را در سخنرانی مشاهده کنند.
4- تمرین های بیانی
5- تمرین های بدیع یا موسیقی در کلام
6- استفاده از فرهنگ طیفی
7- خواندن شعر و متون ادبی
نویسنده: دکتر زند
نمونه سخنرانی درباره انسان خندان توسط دکتر زند در سری نشست های ماهانه آکادمی فن…
رویداد 6 آکادمی فن بیان در فرهنگسرای ارسباران در اردیبهشت ماه 1402 برگزار شده است.…
رویداد 5 مربوط به همایش آکادمی فن بیان در اسفند ماه 1401 در خانه شعر…