جملات تمرینی فن بیان | دکتر زند | مشاوره فن بیان: 02164071

جملات تمرینی فن بیان یکی از تمرین های تلفظی است. از مهمترین معیارهای فن بیان، تلفظ قدرتمند و ورزیده است. مشکلات رایجی که در تلفظ هجای حروف وجود دارد می تواند به زیبایی و رسایی کلام آسیب برساند.

مهمترین این مشکلات مربوط به تلفظ حرف ر، س ، ز ، ش می باشد. البته برخی حروف مانند ل ، ر که در کنار یکدیگر قرار می گیرند به دلیل نزدیکی مخرج و واجگاه (محل تشکیل حرف)، تلفظ همزمان آن ها آکادمی فن بیان را با مشکل مواجه می کند.

در مقاله پیش رو سعی بر این است که بتوانیم با جملات تمرینی فن بیان که البته باید هم به صورت قدرتی و هم به صورت سرعتی تمرین شود، سخن آموزان را در رسیدن به تلفظ قدرتمند و ورزیده یاری کنیم.

..

1- جملات تمرینی فن بیان: تست خودارزیابی

جملات تمرینی فن بیان زیر را با دقت بخوانید و صدای خود را ضبط نمایید:

1- هفت روز هفته، عبارتند از: شنبه، یکشنبه، دوشنبه، سه‌شنبه، چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه

2- خانۀ سرتیپ پر از مهمان بود و پسرش شاپور با مجتبی و دوستانش شب را تا صبح در اجتماع میهمانان گذراندند.

3- قنبر در کنار منبر چنبره زده بود و بدون توجه به دیگران به شاخه‌های سنبل توجه می‌کرد.

4- آن شب ما شش نفر، پنج تومان بیشتر نداشتیم.

5- باور کنید هیچ چیز مثل بلندترین کوه مغرب بر روستاها زیبایی نمی‌بخشد.

6- زندگی در یک مجتمع آپارتمانی، مستلزم داشتن فرهنگ ویژه آپارتمان نشینی است.

حال پس از شنیدن صدای ضبط شده‌ی خود از متن‌های گفته شده به این سؤالات پاسخ دهید:

1- آیا حرف «نون» در واژه‌های شنبه، یکشنبه، و…. با صدای «ن» تلفظ شده است یا تبدیل به «م» شده است؟

2- آیا حرف «پ» در واژه‌ی «سرتیپ» و در واژه‌ی «پر» از هم تفکیک شده‌اند؟

3- آیا حرف «ش» در واژه «پسرش» و «ش» در واژه‌ی «شاپور» به هم نچسبیده‌اند؟

4- آیا حرف «ج» در واژه « مجتبی» و «اجتماع» درست تلفظ شده‌اند؟ یا چیزی شبیه به «ش» گفته‌اید؟

5- آیا آخرین حرف واژه «گذراندند» به خوبی قابل شنیدن است؟

6- آیا حرف «ن» را در واژه‌های «قنبر» و «منبر» و «چنبر» و «سنبل» «م» نخوانده‌اید؟

7- آیا هر دو «چ» در «هیچ چیز» قابل شنیدن است؟

اگر نتوانسته‌اید که هر حرف را همانطور که هست با صدایی که دارد بخوانید و هر حرف را سر جای خود نخوانده‌اید یعنی آنکه غلط خوانده‌اید و باید با دقت مجدداً تمرین نمایید.

..

2- جملات تمرینی فن بیان:  تست های سرعتی تلفظ حروف

الف: تست سرعتی تمرین تلفظ حروف نوک زبانی

لَ تَ نَ دَ

لِ تِ نِ دِ

لُ تُ نُ دُ

لا تا نا دا

لی تی نی دی

لو تو نو دو

ب- تست سرعتی تمرین تلفظ حروف لبی و نوک زبانی

بَ دَ گَ  مَ دَ گَ

بِ دِ گِ  مِ دِ گِ

بُ دُ گُ  مُ دُ گُ

با دا گا ما دا گا

بی دی گی می دی گی

بو دو گو مو دو گو

ج- تست سرعتی تمرین تلفظ حروف نوک زبانی و پس زبانی

کَ دَ لَ   گَ دَ لَ   قَ دَ لَ   خَ دَ لَ

کِ دِ لِ   گِ دِ لِ   قِ دِ لِ   خِ دِ لِ

کُ دُ لُ   گُ دُ لُ   قُ دُ لُ   خُ دُ لُ

کادالا    گادالا    قادالا    خادالا

کی دی لی  گی دی لی  قی دی لی  خی دی لی

کودولو  گودولو   قودولو   خودولو

..

3- جملات تمرینی فن بیان برای تسلط بر واژگان و حروف

هر یک از حروف الفبا را جایگزین « ب»‌ها کنید:

(بَ وُ بابَم وَ بُما بُبُولي ِمنَ اْلبِبِلي باما)

4- تمرین تلفظ حروف س و ز

به حرف س و ز حروف صفیری هم می گویند چون تلفظ ممتدشان صدایی شبیه صفیر یا سوت ایجاد می کند. در هنگام تلفظ آن ها، هوا(در مورد س که صامت بی آواست) یا صوت (در مورد ز که صامت آوایی است) از درون کانالی که در وسط زبان ایجاد شده است و سقف آن را پیشکام تشکیل می دهد، می گذرد. در هنگام تلفظ این دو صامت انقباضی، آرواره تقریبا بسته است. تلفظ حرف ث،ص با س و حرف ذ، ظ، ض با ز در زبان فارسی یکسان است.

چگونه تلفظ حرف س و ز را اصلاح کنیم؟

تلفظ حرف س دشواری های خاص خود را دارد. حتما شنیده اید که اصطلاحا برخی سین سینی هستند به این معنا که حرف س را نمی توانند درست تلفظ کنند. برای اصلاح و درستی تلفظ حرف س و ز این نکته را مد نظر قرار دهید که به هیچ وجه نباید زبان با دندان برخورد داشته باشد. کسانی که سین سینی هستند باید با دهان بسته حرف س را تلفظ کنند و عامدانه از برخورد زبان با دندان ها و یا از قرارگیری زبان در بین دندان های بالا و پایین جلوگیری کنند.

..

جملات تمرینی فن بیان برای تلفظ حرف س و ز

الف- رشته ی تسبیح اگر بگسست معذورم بدار

دستم اندر ساعد ساقی سیمین ساق بود (حافظ)

ب- نقش مستوری و مستی نه به دست من و توست

آن چه سلطان ازل گفت بکن آن کردم (حافظ)

ج- نگاه کن که غم درون دیده ام

چگونه قطره قطره آب می شود

چگونه سایه ی سیاه سرکشم

اسیر دست آفتاب می شود (فروغ)

د- خیزید و خز آرید كه هنگام خزان است

باد خنك از جانب خوارزم وزان است

ه- زندگی ضرب زمین در ضربان دل ماست

زندگی هندسۀ سادۀ یکسان نفس هاست (سهراب)

و- جملات تمرینی فن بیان زیر را برای تلفظ حرف س بخوانید:

انفجار یک بمب دست ساز که در داخل یک اتوبوس جاسازی شده بود، سبب به هلاکت رسیدن سی وسه سرباز اسرائیلی شد. این اتوبوس که در مسیر بیت‌المقدس به سوی پایگاه نظامی، در حوالی صحرای سینا در حرکت بود، در فاصله سه کیلومتری این پایگاه منفجر شد. در پی این سانحه سربازان رژیم صهیونیستی به سرعت مسیرهای سه جاده اصلی منطقه را مسدود کردند.

5- تمرین تلفظ حرف ش

الف- شب است و شاهد و شمع و شراب و شیرینی

غنیمت است چنین شب که دوستان بینی(سعدی)

ب- جملات تمرینی فن بیان زیر را برای تلفظ حرف ش بخوانید:

مسابقات والیبال نشسته ناشنوایان شهرهای مشهد، شاهرود، نیشابور، شیراز و رشت امروز همزمان در شیراز آغاز شد. این مسابقات که در شش گروه برگزار می‌شود، تا روز شنبه، ششم شهریور ماه ادامه خواهد داشت.

..

6- تمرین تلفظ حروف ل ، ر

الف- در لُرِستان نُه لُرَند و هر لُري نُه نَرِّه لُر

نَره لُر چِه نَرِّه لُر هر نَرِّه لُر چِل نَرِّه لُر

ب- جملات تمرینی فن بیان زیر را برای تلفظ حروف ل و ر بخوانید:

دادگاه بین المللی لاهه امروزمحاکمه دو هواپیما‌ربای لیبریایی را آغاز کرد. این دو هواپیماربا متهم‌اند که در اکتبر سال گذشته یک فروند هواپیمای مسافربری ایرباس لیبریا را بر فراز دریای آدریاتیک ربوده و آن را در یک فرود اضطراری در فرودگاهی در نزدیک شهر رم به زمین نشانده‌اند.

ج- جملات تمرینی فن بیان زیر را برای تلفظ حرف ل و ر بخوانید:

یک دونده لیبریایی امروز رکورد دوی صدمتر را در یک رقابت نزدیک و فشرده شکست و توانست صدمتر را در 9 ثانیه و 95 صدم ثانیه طی کند. دو دونده لیبریایی دیگر نیز بعد از آن هموطن خود، در رده‌های دوم و سوم قرار گرفتند. سال گذشته دونده لیبریایی و مالزیایی صدمتر را در ده ثانیه طی کرده بودند.

7- تمرین تلفظ حروف «ل» و «ر» و «س»:

جملات تمرینی فن بیان زیر را برای تلفظ حرف «ل» و «ر» و «س» بخوانید:

رائول گونزالس ستاره فوتبال رئال مادرید امروز به علت آسیب دیدگی از ناحیه ران و ساق پای چپ نتوانست در سر تمرین‌های اضطراری این تیم برای مسابقه با تیم فوتبال بایر لورکوزن حاضر شود. کارشناسان فوتبال پیش‌بینی می‌کنند، چنانچه رائول گونزالس نتواند به سرعت خود را برای حضور در سر تمرین‌ها آماده کند، پیروزی تیم رئال مادرید بر بایرلورکوزن همانند فصل گذشته سهل و ساده نخواهد بود.

..

8- تمرین تلفظ حروف «ق» و «چ»:

الف- سرو چمان من چرا میل چمن نمی کند

همدم گل نمی‌شود یاد سمن نمی‌کند

ب- قصور عقل کجا و قیاس قامت عشق

تو هر قبا که بدوزی به قد ادراک است

ج- جملات تمرینی فن بیان زیر را برای تلفظ حروف «ق» و «چ» بخوانید:

چهار انفجار مهیب در چهار منطقه شهر بغداد به وقوع پیوست و گرد و غبار ناشی ازآنها دقایقی آسمان بغداد را فرا گرفت. هنوز از میزان تلفات و خسارات این انفجارها گزارش دقیقی مخابره نشده و هیچ کس و هیچ سازمانی مسئولیت این چهار انفجار را به عهده نگرفته است. دقایقی پیش نیز بر اثر برخورد دو قطار باری در ایستگاه قطارهای باری در شرق بغداد چهارده واگن حامل چوب و چسب مایع دچار آتش سوزی شد.

د- جملات تمرینی فن بیان زیر را برای تلفظ حروف «ق» بخوانید:

محققان سوئدی تحقیقات گسترده‌ای را درباره علت آب شدن یخ‌های قطب شمال در منطقه شرق اقیانوس منجمد شمالی آغاز کرده‌اند، به گفته این محققان علت قطعی آب شدن کوه‌های یخی در قطب شمال و قطب جنوب افزایش دمای هوا به میزان سه درجه در این مناطق است. محققان سوئدی هنوز درباره صحت و نتایج این تحقیقات اظهار نظر قطعی نکرده اند.

..

9- تلفظ حرف «ک»:

جملات تمرینی فن بیان زیر را برای تلفظ حرف ک بخوانید:

مسابقات کشتی جام الکساندر مدوید، با شرکت یک صد و چهل و یک کشتی گیر از 26 کشور جهان در مسکو برگزار می‌شود. تاکنون کشورهای کره شمالی، اوکراین، کره جنوبی، ترکمنستان، قزاقستان، ازبکستان، دانمارک و پاکستان آمادگی خود را برای شرکت در این مسابقات اعلام کرده‌اند. کارشناسان کشتی پیش‌بینی کرده‌اند که در نخستین دور پیکارهای جام الکساندرمدوید در مسکو، کشتی‌گیران فرنگی کار اوکراین بر حریفان کهنه کار خود پیروز شوند.

10- تلفظ حرف «گ»:

جملات تمرینی فن بیان زیر را برای تلفظ حرف گ بخوانید:

یک گردان از نیروهای گشتی رژیم صهیونیستی سحرگاه دیشب هنگام گشت زنی در بزرگراهی در شرق بیت المقدس هدف رگبار آتش گروهی از رزمندگان فلسطینی قرار گرفت. براساس گزارش‌های رسیده در این حمله نیروهای گشتی رژیم صهیونیستی متحمل خسارات سنگینی شدند.

..

11- تلفظ حرف «ج»:

الف-  جان بی جمال جانان میل جهان ندارد

هرکس که این ندارد حقا که آن ندارد

ب- جملات تمرینی فن بیان زیر را برای تلفظ حرف ج بخوانید:

در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی که با حضور رئیس جمهور برگزار شد، بررسی لایحه بودجه کل کشور آغاز شد. در آغاز این جلسه رئیس جمهور ابراز امیدواری کرد که مجلس حداکثر تا پانزدهم اسفند لایحه بودجه را تصویب کند و کمیسیون‌های مجلس نیز در همین مدت بتوانند در جلسات جداگانه جزئیات لایحه بودجه به ویژه ارقام بودجه جاری را به دقت بررسی کنند.

12- تلفظ حرف «خ»:

الف- خیال خال تو با خود به خواب خواهم برد

که تا زخال تو خاکم شود عبیر آمیز

ب- بر او راست خم كرد و چپ كرد راست

خروش از خم چرخ چاچی بخواست (فردوسی)

ج- لبخند تو خلاصه ی خوبیهاست

لختی بخند، خنده ی گل زیباست (قیصر امین پور)

13- تلفظ حرف «د»:

الف- درد دندان دارم و دردم نمی داند کسی

داور دادار داند درد دندان مرا

ب- در زلف تو بند بود داد دل ما

در بند كمند بود داد دل ما

اي داد به داد دل ما كس نرسيد

از بس كه بلند بود داد دل ما « قيصر امين پور»

 نویسنده: دکتر زند

برگرفته از کتاب فن بیان و اصول گفتار استاد حسین زند